Żółte zęby powszechnie kojarzą się z zaniedbaniem higieny jamy ustnej. Tymczasem problem ten często dotyczy również osób, które przywiązują wiele uwagi do regularnego i dokładnego szczotkowania zębów. Dowiedzmy się, gdzie może tkwić przyczyna tej wstydliwej przypadłości i czego unikać, by jej nie pogłębiać.
Przyczyn żółtych zębów jest wiele, ale w większości przypadków zapracowujemy sobie na nie sami. Picie dużych ilości kawy, herbaty, wina i innych napojów barwiących, a także palenie tytoniu to główne grzechy osób, które borykają się z problemem braku śnieżnobiałego uśmiechu. Wiele w tym względzie zależy też od naszej diety. Zarówno niedobór witamin i minerałów, jak i przyjmowanie niektórych suplementów diety może powodować żółte przebarwienia na zębach.
Co ciekawe, żółte zęby mogą być także skutkiem „przedobrzenia” higieny. Kiedy zęby przyjmują żółtawe zabarwienie, u wielu osób wywołuje to naturalną reakcję polegającą na ich silniejszym szczotkowaniu, a te z kolei tylko wzmaga problem. Wszystko przez to, że w wyniku silnego szczotkowania ścieramy szkliwo, a pod nim znajduje się warstwa zębiny, która ma naturalnie żółty kolor. Równie zgubnym działaniem jest długotrwałe stosowanie płynu do płukania jamy ustnej, który zawiera chlorheksydynę. Więcej
Erozja szkliwa, a trafniej: kwasowa erozja szkliwa, to nieodwracalne, niepróchnicowe uszkodzenie struktury mineralnej zęba. To przypadłość naszych czasów, związana obecnie głównie z dietą – co potwierdzają badania naukowe. Nasi przodkowie żyjący w czasach, kiedy tężyzny fizycznej nabierało się, trudniąc się zbieractwem i myślistwem a nie przesiadując na siłowni, mieli wprawdzie problemy z próchnicą, ale zmian erozyjnych w ich zębach nie stwierdzono. Erozji nie powodują bowiem czynniki mikrobiologiczne. Przyczyną erozji są głównie kwasy: zewnątrzpochodne lub wewnątrzpochodne, czyli czynniki, których nie brak nam na co dzień.
Erozja szkliwa – kwasy zewnątrzpochodne
Zewnętrzne źródła czynników powodujących erozję szkliwa to:
Przebarwienia zębów (discoloratio dentium) można zdefiniować jako każdą zmianę w barwie, przezierności lub nasyceniu koloru zęba niezależnie od przyczyny. Zmiana koloru zęba może powstawać na skutek działania wielu czynników. Ogólnie przyczyny zmiany barwy zęba można podzielić na zewnątrzpochodne, które powstają na skutek odkładania się złogów barwników przylegających do powierzchni zęba, oraz na wewnątrzpochodne, gdzie cząsteczki barwników są wbudowywane w wewnętrzne struktury zęba zazwyczaj na skutek chorób układowych czy też układowego stosowania niektórych leków.
Zmiana koloru zębów może następować w obrębie stosunkowo szerokiej palety kolorów, od kredowobiałego do czarnego. Kolor przebarwienia może wskazywać często na kilka czynników sprawczych, dlatego zawsze istotne są informacje uzyskane w wywiadzie lekarskim. Ustalenie przyczyny powstania przebarwienia umożliwia dobranie odpowiedniej metody leczenia lub poprawy efektu estetycznego. Oprócz samego koloru przebarwienia pod uwagę brane jest także rozmieszczenie się takich zmian oraz ilość objętych nimi zębów.
Białe, nieprzejrzyste przebarwienia zębów mogą wynikać z doznanego urazu w okresie tworzenia się szkliwa, czy też być manifestacją próchnicy pierwotnej i wynikać z demineralizacji szkliwa. W takim przypadku zmiany są zazwyczaj spotykane w jednym lub kilku zębach. Inną przyczyną przebarwienia w postaci białych matowych plam może być wada rozwojowa szkliwa – amelogenesis imperfecta, wtedy zazwyczaj zmiany te występują na większości zębów. Podobnie może być manifestowana łagodna fluoroza, wynikająca z nadmiernej układowej podaży fluoru. Przebarwienia barwy białej mogą wynikać również z niedoczynności tarczycy. Je żeli zmiany mają barwę białawo-niebieską, to mogą być wywołane nadczynnością tarczycy i grasicy.
Żółte przebarwienia występujące w jednym lub kilku zębach mogą wynikać z doznanego urazu w czasie amelogenezy lub też wskazywać na aktywną demineralizację o charakterze próchnicowym. W zębach leczonych zachowawczo żółtawe przebarwienia mogą powstawać na skutek wchłaniania przez wypełnienie wykonane z materiału kompozytowego barwników zawartych w pokarmach. Jeżeli żółte przebarwienia występują na większej ilości zębów, to przyczyną mogą być schorzenia wywołujące hiperbilirubinemię, pęcherzowe oddzielanie się naskórka (epidermolysis bullosa), czy też fluoroza umiarkowanego stopnia. Tego rodzaju zmiany mogą także wynikać z niedoborów pokarmowych w czasie tworzenia się szkliwa. Żółtawe przebarwienia powstają także wraz ze starzeniem się organizmu, oraz w wyniku zaburzeń wewnątrzwydzielniczych, takich jak nadczynność przedniego płata przysadki czy niewydolność nadnerczy. Długotrwałe stosowanie płukanej do jamy ustnej zawierających chlorheksydynę może także doprowadzić do pojawienia się żółtawych przebarwień.
Pomarańczowe przebarwienia są obserwowane zazwyczaj jako przebarwienia pochodzenia zewnętrznego, wywołane aktywnością bakterii chromogennych, które produkują różne barwniki. Także substancje stosowane w leczeniu endodontycznym, takie jak cement Grossman’a, tlenek cynku z eugenolem, endometazon oraz N2 mogą stać się przyczyną powstania pomarańczowych i czerwonawych zmian.
Przebarwienia barwy bladego różu są obserwowane po zastosowaniu preparatów takich jak Tubli-Seal czy Diaket jako uszczelniaczy (sealerów) w endodoncji. Różowawe zmiany obserwuje się także we wrodzonej porfirii.
Ciemnoczerwone zmiany zabarwienia zęba mogą występować na skutek użycia pasty Rieblera.
Brązowawe przebarwienia są dość często obserwowanymi zmianami. Mogą wynikać one z diety, głównie ze spożywania napojów zawierających barwniki, takich jak kawa, herbata, cola oraz z palenia tytoniu i marihuany. Zmiany te mogą pojawiać się u osób korzystających z suplementacji diety preparatami żelaza. Spotykane są one także jako wynik zalegania płytki nazębnej oraz mogą wynikać z aktywności wspomnianych wcześniej bakterii wytwarzających barwniki. Jeśli chodzi o przyczyny wewnątrzpochodne, gdzie brązowe przebarwienia obejmują jeden lub kilka zębów podejrzewać można uraz w trakcie tworzenia się szkliwa, uraz miazgi zęba z wystąpieniem krwotoku, czy też aktywna postać próchnicy, zwłaszcza kwitnącej. Kiedy brązowe przebarwienia występują na większości zębów, wówczas zazwyczaj przyczyna ich powstania ma charakter układowy, takie zmiany są obserwowane w ciężkiej fluorozie przy porfiriach oraz terapii antybiotykami z grupy tetracyklin.
Przekuwanie części ciała w jamie ustnej lub jej okolicach jest coraz bardziej popularne. Osoby decydujące się na taki krok wybierają zwykle wargi i język. Rzadziej decydują się na policzki. Niestety osoby takie nie zdają sobie sprawy z problemów jakie wywołuje piercing.
Najczęstszym stomatologicznym problemem spowodowanym piercingiem są skruszenia i pęknięcia zębów. Według badań Dental Journal, aż u 47 proc. osób noszących biżuterię na języku, w przeciągu czterech lat, wystąpiło przynajmniej jedno pęknięcie lub rozkruszenie zęba. Może to nastąpić podczas mówienia, jedzenia, żucia, a nawet snu. Jeśli złamanie jest powierzchowne wystarczy wypełnić ubytek. W przypadku głębszych uszkodzeń, konieczne jest leczenie kanałowe. Może się to również skończyć usunięciem chorego zęba.
Ponieważ na powierzchni języka znajdują się bakterie, ustne zakażenia pociągają za sobą infekcje w innych częściach organizmu. Po przekłuciu języka lub policzków, bakterie te mogą dostać się do krwioobiegu i serca, wywołując zapalenie wsierdzia. Piercing jest również potencjalnym czynnikiem wywołującym opryszczkę oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B i C.
Białe zęby są podstawą zdrowego uśmiechu. Zapewniają dobre samopoczucie i pewność siebie. Osiągnięcie takiego zniewalającego efektu nie jest w dzisiejszych czasach trudne. Warto jednak zanim zdecydujemy się na konkretną metodę wybielania poznać przyczynę zmienionego zabarwienia zębów.
Istnieją różne powody przebarwień zębów, stąd podział obejmuje także ich przyczyny.
Przebarwienia zębów (discoloratio dentium) mogą być konsekwencją działania czynników zewnątrz- lub wewnątrzpochodnych. W przypadku tych pierwszych barwnik gromadzi się w błonce nabytej zęba pokrywającej szkliwo, ale także nieosłoniętej zębinie lub cemencie. Jeżeli chodzi o druga grupę to barwnik gromadzi się w zębinie w trakcie lub po zakończeniu rozwoju zęba.
– powodowane zazwyczaj poprzez choroby systemowe bądź przyjmowanie leków, mogą powstawać w następujących przypadkach:
• we WRODZONEJ PORFIRII- schorzenie genetyczne, powodujące zaburzenia procesu erytropoezy, czego efektem jest nadmierna produkcja koproporfiryny i uroporfiryny gromadzonych m.in. w tkance kostnej i zębach. Skutkiem jest różowobrązowe, czerwonoszare lub ciemnobrązowe zabarwienie zębów, bez zmiany ich kształtu.
• w ŻÓŁTACZCE NOWORODKÓW- w wyniku wirusowego zapalenia wątroby i wynikających z niego zaburzeń następuje odkładanie biliwerdyny w rozwijających się zębach, czego efektem jest żółtobrązowe ich zabarwienie.
• w CHOROBIE HEMOLITYCZNEJ NOWORODKÓW- zaburzenie powstające na skutek niezgodności serologicznej krwi matki i płodu, którego następstwami są niedokrwistość hemolityczna, uszkodzenia wątroby, żółtaczka jąder podstawy mózgu i hiperbilirubinemia. Występuje zabarwienie zębów od żółtego przez zielony, brązowy aż do czarnego zazwyczaj w okolicy przyszyjkowej, ale tylko w tych zębach których rozwój zachodził przed urodzeniem dziecka (zaraz po urodzeniu choroba leczona przez transfuzję krwi).
• we WRODZONEJ NIEDROŻNOŚCI PRZEWODÓW ŻÓŁCIOWYCH- nieprawidłowa budowa przewodu żółciowego, powodująca odkładanie barwników żółciowych w tkankach zęba i w efekcie zielone ich zabarwienie.
• w ALKAPTONURII- zaburzenie genetyczne o charakterze metabolicznym wpływające także na barwę zębów, ale też ścięgien i chrząstek dając w rezultacie ich niebieskoczarne zabarwienie.
• w ZABURZENIACH GRUCZOŁÓW ENDOKRYNOWYCH- zabarwienie zębów jest w tym przypadku charakterystyczne dla zaburzeń konkretnego gruczołu, i tak np. w :
-nadczynności przedniego płata przysadki- koloru żółtoszarego;
-niedomodze nadnerczy- koloru żółtego;
-nadczynności grasicy i tarczycy- koloru niebieskobiałego;
-niedoczynności tarczycy- koloru mlecznobiałego.
Z roku na rok nazębna biżuteria staje się coraz bardziej popularną metodą ozdabiania naszych zębów. Wszak podkreślony uśmiech odkrywający zdrowe i białe zęby jest wizytówką każdego człowieka.
Biżuteria nazębna występuje w niezwykle szerokiej, bogatej i zróżnicowanej gamie dostępnych wzorów i kolorów, a wykonana jest z białego lub żółtego złota, jak również kamieni szlachetnych czy ostatnio modnych kryształów Swarovskiego. Lekarze stomatolodzy podkreślają, iż tego typu ozdoby są zupełnie bezpieczne i nie naruszają szkliwa zębów, a cały zabieg nie trwa więcej aniżeli 20 minut. Ponadto charakteryzują się stosunkowo długim okresem wytrzymałości nawet do 7 miesięcy, aczkolwiek usuwanie jej zalecane jest po upływie 2-3 miesięcy.
Biżuteria nazębna przyklejana jest za pomocą klejów ortodontycznych bezpośrednio do szkliwa zęba tudzież na powierzchni tkanki zębowej. Jeżeli jednak zajdzie potrzeba jej usunięcia lekarz stomatolog zdejmie ją w każdej chwili, a resztki kleju usunie za pomocą wiertła (struktura zęba pozostaje nienaruszona). Nie ma również ograniczeń, co do ilości powtarzanych zabiegów, bowiem kiedy znudzi się obecna ozdoba śmiało można na jej miejsce przykleić kolejną – wszystko tak naprawdę zależy od osobistych preferencji poszczególnej osoby.